- Wiek i płeć – Zagrożenie rakiem jamy ustnej wzrasta z wiekiem, najwięcej zachorowań przypada na piątą dekadę życia czyli powyżej 40 lat. Wśród pacjentów dwukrotnie częściej chorują mężczyźni.
- Palenie tytoniu – 85% nowotworów głowy i szyi (w tym raka jamy ustnej) jest powiązane z uzależnieniem od tytoniu. Osoby palące są 15 razy bardziej narażone na zachorowanie na raka głowy i szyi niż osoby niepalące – rak jamy ustnej należy do nowotworów tytoniozależnych.
- Nadużywanie alkoholu – Wyniki badań epidemiologicznych prowadzonych na całym świecie (np. Hiszpania, Brazylia Sri Lanka) wykazują, zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów niezależnie od tego czy pije się go dużo raz w tygodniu czy niewielki ilości codziennie. Najsilniejsze powiązania między alkoholem a chorobą nowotworową zaobserwowano w odniesieniu do nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego, a w tym jamy ustnej, raka przełyku, gardła i krtani.
- Zakażenie wirusem HPV – za rozwój raka płaskonabłonkowego jamy ustnej jest odpowiedzialny w szczególności jeden z jego typów wysokoonkogennych – HPV 16. Związany jest on z wcześniejszym występowaniem nowotworów – głównie w okresie od 30 do 50 roku życia. Zakażeniom wirusem HPV sprzyja duża liczba partnerów seksualnych, kontakty oralne, preferencje homoseksualne.
- Czynniki fizyczne (przewlekłe urazy w jamie ustnej) – Jednym z czynników zwiększającym ryzyko raka jamy ustnej jest długotrwałe, mechanicznie drażnienie błony śluzowej jamy ustnej. Może być spowodowane źle dobranymi lub uszkodzonymi protezami stomatologicznymi, ostrymi brzegami wypełnień. Zdarza się, że pacjenci nie czyszczą protez, nie zdejmują ich całymi tygodniami a taki brak higieny sprzyja rozwojowi bakterii na powierzchni protezy, możliwości uszkodzenia śluzówki pod nią i powstawaniu odleżyn. Zapobiegają temu regularne wizyty u dentysty oraz profesjonalna higienizacja protez pacjentów bezzębnych.
- Promieniowanie UV – Promieniowanie ultrafioletowe (UVB) nasila rozwój raka płaskonabłonkowego, szczególnie zlokalizowanego na dolnej wardze. Osoby o jasnej karnacji przy częstej ekspozycji na słońce, są szczególnie narażone na rozwój raka warg. Ten rodzaj nowotworu występuje częściej u starszych mężczyzn. Jest często diagnozowany we wczesnym stadium, co może wynikać z jego widocznego umiejscowienia i w większości przypadków daje dobre rokowania.
- Nieprawidłowa dieta, zła higiena jamy ustnej – Nawyki żywieniowe są ściśle powiązane z rozwojem niektórych nowotworów – w tym raka jamy ustnej. Długotrwałe stosowanie diety prozapalnej (obfitującej w tłuszcze nasycone, cukry proste i sól, dostarczającej za mało mikroelementów i witamin głównie A, C, oraz grupy witamin B), prowadzi do chronicznego stanu zapalnego w organizmie, zwiększając ryzyko rozwoju różnych rodzajów nowotworów (łącznie z rakiem jamy ustnej). Takie zagrożenie niesie ze sobą również zła higiena i stan jamy ustnej.
- Choroba nowotworowa – lub nowotwór w rodzinie (obciążenia genetyczne) może zwiększyć ryzyko zachorowania na kolejne nowotwory w tym raka jamy ustnej.
- Immunosupresja – występowanie obniżonej sprawności układu immunologicznego na skutek wrodzonych lub nabytych niedoborów odporności (np. po przeszczepie) jest czynnikiem, który może być związany z wyższym ryzykiem powstania nowotworu jamy ustnej.
Menu