Światowy Dzień Bez Tytoniu obchodzimy od 1987 roku, kiedy to został ustanowiony przez WHO ze względu na rosnącą liczbę osób uzależnionych
i pacjentów zmagających się z chorobami wywołanymi przez palenie papierosów
– nowotworami płuc, przełyku, krtani, gardła, jamy ustnej czy pęcherza moczowego lub trzustki.
Z raportu WHO (2021) wynika, że po papierosy sięga ponad miliard osób na świecie, co powoduje ponad 8 milionów zgonów rocznie.
Kluczowe fakty, dotyczące konsekwencji używania tytoniu, podane w tym raporcie to:
- Tytoń zabija nawet połowę użytkowników, którzy nie rzucą palenia .
- Tytoń zabija każdego roku ponad 8 milionów ludzi, w tym szacunkowo 1,3 miliona osób niepalących narażonych na bierne palenie.
- Około 80% z 1,3 miliarda użytkowników tytoniu na świecie żyje w krajach
o niskich i średnich dochodach. - W 2020 r. tytoń paliło 22,3% światowej populacji: 36,7% mężczyzn i 7,8% kobiet.
- Aby zaradzić epidemii tytoniu, państwa członkowskie WHO przyjęły w 2003 r. Ramową konwencję WHO o ograniczeniu użycia tytoniu (WHO FCTC). Obecnie stronami tego traktatu są 182 kraje.
- Środki WHO MPOWER są zgodne z wytycznymi WHO FCTC i wykazano, że ratują życie i zmniejszają koszty wynikające z uniknięcia wydatków na opiekę zdrowotną.
Wg danych publikacji „Profilaktyka nowotworów Jamy Ustnej” wydanej przez FDI (Światową Federację Dentystyczną): „przyczyną wystąpienia ponad 75% przypadków raka jamy ustnej jest spożycie tytoniu (jako substancji do palenia oraz w formie bezdymnej) i nadużywanie alkoholu, których jednoczesne spożycie wywołuje efekt synergii.”
Tytoń i tytoń bezdymny
„(…) Dym tytoniowy zawiera ponad 600 substancji chemicznych, wśród nich ponad 60 substancji kancerogennych, m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, takie jak benzopiren i benzoatracen, nitrozoaminy swoiste dla tytoniu (TSNA), 4-(metylonitrozamina)-1-(3-pirydylo)-1-butaton (NNK) i N-nitrozonornikotyna (NNN), aromatyczne aminy i aldehydy takie jak formaldehyd lub aldehyd octowy, oraz metale takie jak arsen lub ołów8. Te główne czynniki rakotwórcze sprzyjają zmianom genetycznym. (…)
Ocenia się, że ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej w przypadku osób spożywających tytoń jest od 2 do 13 razy większe niż u osób nieużywających tytoniu. Stopień ryzyka zależy od dawki, rosnąc istotnie przy wyższej konsumpcji, długotrwałym uzależnieniu i wczesnym wieku rozpoczęcia konsumpcji tytoniu, szczególnie przed ukończeniem 16 roku życia.
Tytoń może mieć bezpośredni kontakt z błoną śluzową bez procesu spalania (tytoń bezdymny). W niektórych krajach bywa konsumowany w rozmaitych postaciach, np. jako tabaka, snus lub tytoń do żucia”.
E-papierosy
Choć e-papierosy są lepszą alternatywą dla wyrobów tytoniowych, wciąż nie pozostają bez wpływu na zdrowie. Szkodliwość tych urządzeń dotyczy nie tylko płuc, ale również jamy ustnej. Odkryto bowiem, że nawet krótki okres ich użytkowania sprzyja namnażaniu się szkodliwych bakterii, powodując stan zapalny dziąseł i sprzyjając rozwojowi dużo poważniejszych chorób. E-papierosy niszczą komórki błon śluzowych jamy ustnej, uszkadzają tkanki oraz mogą powodować raka.
31 maja – Światowy dzień bez Tytoniu będzie dobrą okazją do podjęcia pierwszych kroków w kierunku zdrowego stylu życia, wolnego od nikotyny.
Palenie tytoniu (Zespół Uzależnienia od Tytoniu − ZUT) jest sklasyfikowane jako choroba, i że dziś można ją skutecznie leczyć.
Na stronie Fundacji https://zusmiechem.org.pl/dla-pacjenta/profilaktyka/rzuc-palenie/ podano adresy instytucji pomagających w walce z nałogiem.
Źródła:
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco
- „Profilaktyka nowotworów jamy ustnej”
redakcja wydania polskiego Anna Lella, Halina Borgie-Marek - https://dentonet.pl/e-papierosy-szkodliwe-dla-zdrowia-jamy-ustnej/
Pobierz Ulotkę ABC rzucania palenia [pdf]
